Vanochtend liep ik in het bos. Langzaam wordt de herfst kouder en worden de dagen korter. De zon stond laag en scheen tussen de bomen door. Nog even en de winter gaat aanbreken. Elk seizoen heeft zijn eigen kenmerken. De herfst kenmerkt zich door de afname van het licht en de oogst van wat in de zomer kon groeien en rijpen. De winter kenmerkt zich door kou, kaalheid, donkerte, door naar binnen gekeerd zijn. En door ondergronds verder groeien en voorbereiden op het licht, op de lente. Voorbereiden op groei. Een nieuwe tijd.
Als we kijken naar de mensheid, dan gaan we ook over van de herfst naar de winter. In het westen plukten we de vruchten van een zomer die zo rijk leek. Vruchten van vooruitgang, van economische voorspoed, van onze ratio die veel heeft gebracht. En nu merken we dat de vruchten van die rijke zomer niet meer alleen zoet zijn. Eigenlijk zijn de vruchten behoorlijk zuur geworden. We hebben de afgelopen decennia gezaaid en geoogst op een manier die onvoldoende oog had voor de effecten op lange termijn op de bodem, op de aarde, de ecologie. We kampen met desastreuze gevolgen in het klimaat, in de ecologie en in ons persoonlijke welbevinden.
We jagen geluk na en we tasten eigenlijk in de leegte. Omdat we merken dat elke keer als we meer verdienen of meer hebben, onze innerlijke rijkdom niet groeit. Want onze innerlijke rijkdom, dat is de rijkdom van de ziel. Van liefde en verbinding. Die groeit niet met spullen. Dat werkt anders.
En zo glijden we langzaam naar de winter en kunnen we ons voorbereiden op een nieuw seizoen van de mensheid. Het zal een seizoen zijn waar meerdere generaties, ik weet niet hoeveel, vier, vijf, zes, zeven, doorheen zullen gaan. Het zal een seizoen zijn van afnemende welvaart, van meer klimaatrampen, van onduidelijkheid over de toegang tot grondstoffen, tot voedsel, vragen of er nog wel plek is op de aarde om te leven voor ons als mens. Vragen die nu voor heel veel soorten actueel zijn. Soorten die strijden om te overleven en die in nog maar zulke kleine groepen of aantallen aanwezig zijn of die zo weinig leefruimte of toegang tot voedsel hebben, dat overleven lastig is. Talloze soorten sterven uit.
Voor ons is de vraag of er genoeg anderen zijn om te overleven. Genoeg dieren, genoeg planten, genoeg ecologische diversiteit. De vraag is of we ons genoeg deel voelen van het geheel om te zorgen voor het geheel. De vraag die voor ons ligt is of we als mens ons kunnen herinneren dat we deel zijn van de mensheid en bovenal van de ecologie en de aarde. We zijn een radertje in het geheel.
Om deze winter door te komen met elkaar en niet stuk te vriezen, daarvoor is nodig dat we weer ontdekken wat de wortels zijn van rijkdom. De innerlijke component die niet zozeer spullen nodig heeft. De rijkdom die gevoed wordt vanuit de ervaring dat je deel bent van een gigantisch geheel en dat je gezien wordt in wie je bent om wie je bent en niet om wat je doet of presteert. De winter zal van ons vragen dat we terugkeren naar dat wat onder de grond wortelt. Dat wat onzichtbaar is en tegelijk onze voedingsbron. Dat wat, als alle licht in de wereld gedoofd is, nog steeds licht brengt.
Jaren terug had ik een grappige ervaring. Ik zat met mijn ogen dicht in een kamer die pikkedonker was en ik zag ineens licht. Ik deed mijn ogen open om te kijken waar het vandaan kwam. Er was niks te zien. Zodra ik ze sloot, zag ik het licht weer. En zo is het ook in de winter.
We kunnen terugkeren naar verbinding. Verbinding met onze ziel. Verbinding vanuit ons hart. We zullen gaan beseffen dat we ook als mens afhankelijk zijn, van alle soorten dieren, planten, bomen. Dat we gewoon een deel zijn van de natuur. En dat als we onze krachten in dat besef aanwenden, we de komende decennia wellicht kunnen zorgen dat niet alleen wij, maar ook andere soorten de winter overleven.
Met de huidige ecologische crisis leren we dit weer te zien en vooral ook weer te ervaren. We zijn deel van de natuur. Alles wat we doen heeft impact op onszelf, op anderen en op de natuur. Nu en vooral ook straks. We kunnen die verbondenheid in onszelf ervaren. We horen de roep van de natuur, we denken aan de generaties die volgen na onze kleinkinderen. We kunnen met de kennis van ons denken verder gaan vanuit ons hart en onze ziel.
Suzanne Pepping, november 2021
Zelf een dag Winteren met stilte, ruimte, loslaten en dieper wortelen? Op 28 december is de mini retraîte Winteren. Meer informatie vind je hier.
Verder lezen / luisteren:
